Avrupa’nın salgının yönetimine karşı protestoları, sağ tarafından yönetilse de, tek bir okuma bile yok: hoşnutsuzluğun maddi bir temeli var.
Görünmez çoğunluk olduğunda!
Nuria Alabao
2020’de çoğu Avrupalıyı evlerine kilitleyen daha sert hapsetmelerden sonra, virüsle mücadele önlemlerine karşı bir dizi protesto gerçekleşmeye başladı. Son birkaç ayın en önemlileri Belçika, Hollanda ve İtalya gibi yerlerde güçlü ayaklanmalara yol açarken. İkinci ülkede, çalışma için zorunlu olan covid pasaportuna karşı protestolardan biri bir sendikaya saldırıyla sona erdi, böylece en yaygın okuma bu hareketin sadece aşırı sağ ile tanımlanmasıdır. Özellikle diğer çeyreklerden çok az eleştiri geldiği için, Avrupa’nın büyük bölümünde salgının yönetimine karşı hoşnutsuzluğu istismar edenin doğru –aşırı ya da başka türlü- olduğu yadsınamaz. Sol, seferberliklerin yönüne hiç itiraz etmiyor.
Salgınla mücadele için üretilen temel hakların kısıtlanmasına yönelik sağcı olmayan eleştirilerin neredeyse hiç olmadığı İspanya’da – toplanma ve gösteri hakkı gibi – açık. Açık hava etkinliklerinin yasaklanması veya covid pasaportunun barlara girmesinin yasaklanması gibi bu önlemlerin bazılarının virüsün yayılmasını durdurmada etkisiz olduğuna dair bilimsel kanıtlar olsa bile eleştiri yoktur. Görünen o ki, ülkemizde solun büyük bölümünün konumu “sorumluluk”tan biri olmuş ve bunu hükümet pozisyonlarına uyumla özdeşleştirmiştir. Ülkemizdeki aşılama oranları aslında çevre ile ilgili olarak son derece yüksektir ve protestolar şimdiye kadar diğer yerlerden daha düşük bir profile sahipti.
Görünüşte pasifize edilmiş bir İspanya’dan, diğer Avrupa ülkelerindeki gösterileri anlamak veya nüanslarını keşfetmek zordur. Özellikle de daha geniş bir hoşnutsuzluğa işaret edebilecek diğer içerikleri çözmeyi zorlaştırıcı mevcut gürültü, aşı karşıtı paranoya ve komplo teorilerinin ortasında. Cezbedici olan onları “faşist” olarak reddetmektir. Ancak belki de bir zamanlar sarı yeleklilerde olduğu gibi geleneksel siyasi çerçevelere uymayan protestolara tanık olup olmadığımızı sormakta fayda var; gelecekte daha titiz göreceğimiz gösterilerin belirsiz veya saf olmayan dokusunu alıp almadıkları.
İşsizler, aktif olmayan, geçici veya aşırı güvencesiz işçiler ve yoksulluk riski altındaki insanlar birçok Avrupa ülkesinde çoğunluğu oluşturmaya başlıyor.
Bu yeni siyasi repertuarlar hangi konulara karşılık gelebilir? Kesin olan şu ki, işsizler, aktif olmayan, geçici veya aşırı güvencesiz işçiler ve yoksulluk riski altındaki insanlar, birlikte ele alındığında, birçok Avrupa ülkesinde çoğunluğu oluşturmaya başlıyorlar. Fransa’da, az can güvenliğine sahip bu sosyal kesimler şimdi % 51, Portekiz ve İspanya’da% 59, Yunanistan’da neredeyse% 68 ve İrlanda’da% 69’u oluşturuyor. Araştırmacılar Emanuele Ferragina ve Alessandro Arrigoni’nin deyimiyle bu “görünmez çoğunluk”, Avrupa genelinde de önemli ölçüde artmaktadır – 2002’deki Avrupa çalışma çağındaki nüfusun % 35’inden 2016’da% 49’a – hollanda ve İngiltere gibi çekirdek ülkeler de dahil olmak üzere, her ikisi de % 49,6 ile. Bu araştırmacılara göre, tanımlamadıkları bu grup görünmezdir, çünkü siyasi sistem tarafından tam olarak temsil değildirler. Ferragina ve Arrigoni’nin birlikte saydıkları bu kategoriler arasında çok farklı başlangıç gerçeklerinin olduğu doğrudur: geçici sözleşmesi olan biri, örneğin bir gayrimenkul geliri varsa güvenliğe sahip olabilir ve bakım veya hizmet sektöründe olduğu gibi iyi ücretli ve sosyal açıdan saygın sektörlerde geçici sözleşmeleri bir araya getirmek aynı değildir. Ancak toplumun kalıcı sözleşmeli ve hakları olan, krediye erişimi ve belli bir miktar huzura sahip işçiler ile geçici, sahte serbest meslek sahibi veya uzun süreli işsiz olanlar arasında bölündüğü ve kendilerini geleceğe yansıtmayı daha zor bulanlar arasında bölündüğü bir süredir ortadadır. Bu nedenle, bu kategorileri birlikte gruplandırmak, toplumlarımızda çoğunluk veya neredeyse çoğunluk olmaya başlayan ve nispeten yeni dönüşümlerle ilişkili olan duygusal bir uyumsuzluk ve hayati güvensizlik dokusunu hesaba katmayı amaçlamaktadır.
Görünmezler, 2008 krizinden bu yana, sonuçları gibi genelleştirilmiş bir fenomen haline gelmiştir: işsizlik, yoksulluk – hatta çalışan birçok kişi arasında – istihdam güvencesizliği ve refah devletinin giderek dağıtılması – yerini sağlık sigortası, emeklilik fonları vb. Bu eğilim yapısaldır ve Ferragina ve Arrigoni’nin açıkladığı gibi, neoliberal düzenleyici mekanizmalar yavaşlatılmadıkça veya tersine çevrilmedikçe, sonunda nüfusun çoğunluğunu etkileyecektir.
Bu yeni sektörler artık sınıfsal tabakalaşmanın eski mantığıyla yönetilmiyor gibi görünüyor – François Dubet, hayal kırıklığı ve kırgınlık siyasetine yol açan bir “eşitsizlikler rejiminin dönüşümünden” bahsediyor. Şimdiye kadar çoğunlukta olan ve ana sosyal dengeleyici olan yavaş yavaş azalan orta sınıflar tarafından körüklenen büyüyorlar. Temsili demokrasinin işleyişini destekleyen toplumsal bütünleşme makinesi bozuldu. Oluşan çatlaklar, eski kodları kullanarak yorumlaması zor olan siyasi fenomenlere yol açacaktır.
Bu ayrışmanın sonuçlarını zaten aşırı sağ ve siyasi hoşnutsuzluğu destekleyenlerin artmasında görüyoruz – iki ilgili olgu. Ferragina ve Arrigoni’ye göre, görünmezler temsili demokrasi kurumlarına daha az güveniyorlar, sendikalarda ve Avrupa genelinde ana akım partilere nüfusun geri kalanından daha az oy veler. Bunların çoğu aynı zamanda küresel güney veya ikinci nesillerden gelen göçmenlerdir ve birçoğu başlangıçtan itibaren siyasi temsilden çıkarılmıştır.
Temsili demokrasiyi ayakta tutan toplumsal bütünleşme makinesi bozuldu. Yorumlaması zor olan bu siyasi olgular çatlaklardan ortaya çıkacaktır.
Bazı ülkelerde, dahası, sisteme olan inanç eksikliğini diğer daha entegre sosyal kesimlerle paylaşıyorlar. Başka bir deyişle, siyasi hoşnutsuzluk sadece tel üzerinde yürümenin değil, aynı zamanda düşme tehdidinin de bir sonucudur. 2008’den sonra, kendilerini orta sınıf olarak gören birçok insan, yaşam menkul kıymetleri olduğunu düşündükleri şeyin tehdit altında olduğunu fark etti. Bunu açıkça, ebeveynlerinin yaşam standardına ulaşmayı daha zor bulan kendi çocuklarında kendilerini bir sınıf olarak yeniden üretmenin zorluğunda görüyorlar – her şeyden önce iş güvensizliği nedeniyle, aynı zamanda İspanya gibi yerlerde, yüksek konut maliyeti nedeniyle.
İspanya’da siyasi sistemin tamamen elden geçirilmesi gerektiğine inananların oranı %54, büyük değişikliklere ihtiyacı olduğuna inanıyor.
Ülkemizde, anti-politik eğilimler, siyasi temsilcilere ve partilere olan inanç eksikliği hala çok belirgindir ve anketten sonra ankette yeniden ortaya çıkar. Görünen huzurun altında hoşnutsuzluk devam ediyor. New Research tarafından yürütülen bir ankete göre, İspanya’da %54’ü siyasi sistemin tam bir reforma ve %32’si büyük değişikliklere -toplamda %86′ sı- ihtiyacı olduğuna inanıyor. Nitekim komplo teorileri de bu siyasi hoşnutsuzluğu besliyor. Sisteme – bilime, akademiye veya siyasete – daha az inanç, benzeşim gruplarında, sosyal ağlarda veya internette cevap aramak anlamına gelir. Komplo teorileri ile bazı çalışmaların doğru ettiği aşırı sağa destek arasındaki bağlantıyı görmek zor değildir.
Aslında Vox, hem anti-covid önlemlerine karşı seferberliklere öncülük etmeye hem de paradoksal olarak, ilk Podemos’un yaptığı gibi kurumsal olarak geniş anlamda siyasetin güvensizliğini temsil etmeye çalıştı. Geleneksel partilere alternatif olduklarını iddia ediyorlar: “Bütün partiler var, sonra hepsine karşı Vox”. “Sıradan bir vatandaş, işlerin hükümetinde olduğunu hisseder mi? Hayır, ve neden? Çünkü siyasi partiler, tüm önemli kararların kendileri tarafından alındığı bir ağ oluşturdular,” diyor sözcüleri Jorge Buxadé.
Ve aşırı sağ, gelenek, egemenlik veya ulusluğe dayalı yanlış çözümleriyle bu görünmezlere kısmen hitap ederken – onlar için işe yarayıp yaramadığı başka bir konudur – Yolanda Díaz’ın daha “radikal” kurumsal solunun “bir bütün olarak toplum için” çalıştığını iddia etmesi veya yine “herkes için yönetmeyi” telaffuz etmesi. Bu, artık siyasi sistem tarafından temsil edildiğini hissetmeyen hoşnutsuz veya dışlanmış kitlelere ulaşabilecek bir mesaj mı?
Belki de bu saf dışı seferberlikleri kontrolden çıkarmak yerine, onları anlamaya çalışmak için dikkatli olabiliriz.
Gizli siyasi kriz devam edecek ve uzun sürecek. Enflasyon, ekonomik güç merkezlerindeki ekonomik ortodoksluk talebini teşvik ediyor ve mevcut kamu borçluluğu seviyeleri – fonların bir kısmı krediler – 2008 düzeyinde bir tasarruf ayarlamasıyla sonuçlanabilir. Bu siyasi manzara ile bu ayrışma gelecekte hangi senaryolara yol açabilir? Ne kadar toplumsal barış kaldı?
Avrupa’nın eşitlik karşıtı önlemlere karşı gösterilerine dönersek, aşırı sağı suçlamak neredeyse daha güven verici olsa da, hoşnutsuzluğun maddi bir temeli olduğu açıktır, belki de kesin bir okuma değildir. Gördüğümüz gibi, görünmeyenlerin, kenarlarda kalanların yükselişi, sisteme olan güvensizliğin, aşırı sağın, kutuplaşmanın, komplo teorilerinin doğuşunun ve muhtemelen seçim terhislerinin büyümesini tetikliyor.
Ve eğer siyasi harita aynı değilse, aynı protesto repertuarlarını bekleyemeyiz. İtalyan yazarlar Wu Ming’in dediği gibi, “geleceğin ayaklanmaları her zaman daha saf ve şaşırtıcı olacak, en azından ilk aşamalarında. Bunu zaten 2018’de, Fransa’daki Sarı Yelekliler protestoları vesilesiyle gördük ve sermaye olarak giderek daha fazla olacaklar, gerçek subsumption’ının vertiginous bir ivmesinde, daha fazla stok yutuyor, hatta daha önce garantili bir durumu olan sosyal tabakaların hayatlarını daha tehlikeli hale getirecekler. Bu ayaklanmalar safsızlıkla başlar, çünkü onlara liderlik edecek insanlar sahip olmalarını istediğimiz arka plana sahip değildir: işçi mücadelelerinin ve toplumsal hareketlerin hafızası, sınıf bilinci, bir aile toplumsal çatışma geleneği vb.” Belki de bu saf olmayan seferberlikleri en başından atlamak yerine, onları anlamaya çalışmak ve hatta onlardan ortaya çıkan potansiyel serbestleştirici konuları desteklemek için özenli olabiliriz.
Kaynak:pressenza.com
Yorumlar kapalı.